(Cadn.com.vn) - Tình trạng phá rừng nguyên sinh tại địa bàn các xã Ea Trol, Ea Ly (H. Sông Hinh, Phú Yên), giáp ranh với H. M’Đrắk (Đắc Lắc) ngày càng diễn biến phức tạp. Lợi dụng việc mở đường khai thác rừng trồng của các doanh nghiệp tỉnh Đắc Lắc, lâm tặc mở nhiều đường nhánh xuyên thẳng vào rừng sâu thuộc địa bàn xã Ea Trol, dùng máy móc, thiết bị hiện đại phá rừng quy mô lớn, dẫn đến nguy cơ xóa sổ nhiều khu rừng tự nhiên đầu nguồn.

Kiểm lâm ở xa, lâm tặc lại gần: Mất rừng

 Ban quản lý rừng phòng hộ (BQL RPH) Sông Hinh (thuộc Sở NN&PTNT Phú Yên) được giao quản lý gần 20.000ha rừng, trong đó rừng tự nhiên chiếm 16.597ha, giáp ranh với tỉnh Đắc Lắc. Ông Võ Trọng Bình- Phó Giám đốc phụ trách BQL RPH Sông Hinh cho biết: Tình trạng phá và lấn chiếm đất rừng giáp ranh với tỉnh Đắc Lắc đang diễn ra hết sức phức tạp. Tại các khu 299, 305, 309 rừng phong phú, đa chủng loại gỗ có giá trị kinh tế cao nên những năm gần đây nhiều lâm tặc, chủ yếu ở tỉnh Đắc Lắc tham gia phá rừng quy mô lớn.

Theo Sở NN&PTNT, ranh giới rừng tiếp giáp giữa H. Sông Hinh (Phú Yên) với H. M’Đrắk (Đắc Lắc) dài hơn 20km. Khu vực này phần lớn là rừng tự nhiên với trữ lượng gỗ trung bình hơn 200m3/ha, cây có đường kính từ 40cm đến hơn 1,3m, nhiều loài gỗ quý như chò, huỷnh, trâm, gõ... tập trung chủ yếu ở các xã Ea Trol, Ea Ly, Ea Bar thuộc BQL RPH quản lý. Do rừng nằm trên núi cao, hiểm trở, bị chia cắt phức tạp, không có đường giao thông,  đường lâm nghiệp và cách xa các khu dân cư của H. Sông Hinh, gây khó khăn trong quản lý, bảo vệ rừng. Mặt khác, việc TTKS rừng thuộc địa bàn xã Ea Trol (H. Sông Hinh) phải đi đường vòng xa hàng chục ki-lô-mét qua H. M’Đrắk (Đắc Lắc) nên gặp rất nhiều khó khăn.

Hàng loạt cây chò đường kính từ 0,8-1m tại tiểu khu 309 bị lâm tặc triệt hạ.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, cách đây vài năm, người dân tự mở đường, đưa hàng chục hộ dân, chủ yếu là người đồng bào dân tộc thiểu số Dao, Mông di cư từ các tỉnh phía Bắc đến Đắc Lắc vào thành lập làng sinh sống dọc bờ suối Tre và suối Trỏ thuộc khu vực rừng Phú Yên, lấn chiếm đất rừng để sản xuất và khai thác rừng trái phép. Đặc biệt, từ đầu năm 2012, các doanh nghiệp của tỉnh Đắc Lắc mở đường khai thác, vận chuyển gỗ rừng trồng giáp ranh với rừng tự nhiên đầu nguồn thuộc xã Ea Trol (H. Sông Hinh), vô tình đã tạo điều kiện thuận lợi cho lâm tặc băng núi, ồ ạt phá rừng, gây khó khăn trong công tác quản lý, bảo vệ.

“Đột kích” tiểu khu 309

Mới đây, chúng tôi cùng hai cán bộ kiểm lâm và Trạm quản lý, bảo vệ rừng buôn Đức (thuộc BQL RPH Sông Hinh) quyết định “đột kích” tiểu khu 309 (địa bàn xã Ea Trol), giáp ranh với xã Ea Mdoan (H. M’Đrắk, Đắc Lắc).

Sau nhiều giờ băng rừng, đến khoảng 12 giờ trưa, chúng tôi tiếp cận được tiểu khu 309. Suốt chặng đường đi, chúng tôi bắt gặp nhiều cây gỗ lớn bị đốn ngã nằm vắt ngang đường. Ngay tại cửa rừng, ngổn ngang những cây gỗ chò vừa bị lâm tặc “xẻ thịt”, để lại bột cưa, ván bìa còn thơm mùi gỗ.

Một “xưởng cưa” của lâm tặc ngay tại cửa rừng thuộc tiểu khu 309.

Men theo lối mòn do lâm tặc dọn sẵn dài hơn 100m, chúng tôi thật sự ngỡ ngàng khi “tận mục” hàng chục cây chò đường kích từ 0,8cm đến hơn 1,3m, dài hơn 20m bị triệt hạ, nằm sóng soài vừa ráo mủ. Xung quanh là cả một vạt rừng bị đổ theo bởi tán và thân to của những cây gỗ lớn. Theo quan sát của phóng viên, lâm tặc không khai thác tập trung tại một vùng, mà phân ra thành nhiều khu vực liền kề, chọn những cây gỗ lớn để khai thác; đồng thời che mắt, phân tán lực lượng chức năng hòng dễ “phối hợp” uy hiếp, tẩu tán phương tiện và dụng cụ khai thác khi bị kiểm lâm phát hiện.

Tại mỗi địa điểm khai thác, lâm tặc dựng nhiều lán trại, dự trữ nhu yếu phẩm phục vụ phá rừng quy mô lớn, dài ngày. Chỉ về phía một lán trại vừa bị lực lượng chức năng phá hủy, anh Huỳnh Hiếu (cán bộ Trạm quản lý, bảo vệ rừng buôn Đức) cho biết, tại đây, ngày 15-8 vừa qua, đã xảy ra xô xát, giằng co giữa các lâm tặc và lực lượng truy quét, rất may là không có ai bị thương. Vì chúng quá đông và quá hung hãn nên lực lượng chức năng chỉ khống chế, tịch thu được 63 cây gỗ với gần 300m3, chứ không thể vây bắt người, tịch thu dụng cụ, phương tiện khai thác.

Theo quan sát của chúng tôi, riêng tại tiểu khu 309, lâm tặc đã mở hàng chục lối mòn xuyên thẳng vào tâm rừng già để khai thác và vận chuyển gỗ, nên rất có thể lượng gỗ trên chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm” được phát hiện, vì diện tích rừng tự nhiên giáp ranh với tỉnh Đắc Lắc do BQL RPH Sông Hinh quản lý rộng tới gần 16.600ha với chủng loại gỗ phần lớn từ nhóm 3 đến nhóm 8.

Liệu có giữ được rừng?

Mặc dù ngành lâm nghiệp hai tỉnh Phú Yên và Đắc Lắc đã nhiều lần phối hợp ngăn chặn nạn phá rừng, nhưng xem ra cũng chỉ là biện pháp xử lý tình huống. Hiện rừng tự nhiên giáp ranh của H. M’Đrắk (Đắc Lắc) gần như không còn, vì vậy lâm tặc tỉnh này và các nơi đang “dòm ngó” sang lâm phần Phú Yên.

Ông Cao Hữu Lộc- Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Phú Yên thừa nhận, mặc dù UBND H. Sông Hinh và H. M’Đrắk cũng như Chi cục Kiểm lâm hai tỉnh Phú Yên, Đắc Lắc đã nhiều lần làm việc, đưa ra nhiều biện pháp, quy chế phối hợp ngăn chặn tình trạng khai thác, tập kết, vận chuyển gỗ trái phép vùng rừng giáp ranh nhưng hiện vẫn chưa mang lại hiệu quả, nhất là vùng rừng tiếp giáp với đường giao thông, khu vực sản xuất và khu dân cư của tỉnh Đắc Lắc.

Bài, ảnh: Nguyễn Nam